Stichtse Strand: natuur of recreatie?

De Gemeente Blaricum heeft een strand en verhardingen aangelegd op het natuurgebied bij de Stichtse Brug en een vergunning verleend voor een tijdelijke strandtent. Deze is inmiddels verwijderd. Volgens de gemeente kan de natuur zich hier nu herstellen. Er is recent een vergunning verleend voor de bouw van een semi-permanent paviljoen, maar deze geeft wel aanleiding tot veel vragen.

De VVG ziet er in het belang van beschermde natuur op toe dat de daarvoor geldende wettelijke regels goed worden toegepast. De provincie stelt deze vast, de gemeenten moeten handhaven. Maar van het handhaven tegen eigen belang in komt niet altijd veel terecht.  Dan moet de VVG het maar doen. Wie anders?

Het strand was de afgelopen zomer met mooi weer overvol. De bezoekers hebben geen besef hoe kwetsbaar het gebied is, vooral het kruiden en fauna rijke grasland in het noordelijke gedeelte van het recreatiestrand. Kijk hieronder nog eens op het kaartje wat daar nu allemaal dreigt te verdwijnen.

Zowel het voorland als het water maken onderdeel uit van het Natuur Netwerk Nederland (NNN). Dit is een landelijk netwerk van natuurgebieden, bedoeld om de biodiversiteit in Nederland te behouden en zo mogelijk te verhogen. Gemeenten moeten deze gebieden in hun bestemmingsplan opnemen en daarbij regels stellen voor de bescherming, instandhouding en ontwikkeling van de ‘wezenlijke kenmerken en waarden’ die de provincie aan deze gebieden heeft toegekend.

Bij het voorland, inclusief het strandgedeelte is de door de provincie toegekende bestemming: “natuur, met beperkte recreatie”. Tot nu toe heeft dat als surfstrandje redelijk goed gefunctioneerd. Hoewel er zorgen waren bleef de schade aan de natuur beperkt. Uitbreiding met echte horeca, en dus meer bezoekers en naar verwachting gebruik in de avonduren, met lawaai en licht, geeft naar het oordeel van de VVG een accentverlegging naar intensieve recreatie.

Zie voor meer informatie over alle lopende en afgehandelde zaken rond het strand van de Stichtse brug, waaronder het plan voor waterwoningen en het nieuwe plan voor compensatie van natuur in de Blaricummermeent, ons dossier Blaricum.
met de volgende

afgesloten pagina’s:

en actuele pagina’s:

Links NNN, land en water. Rechts Natura 2000

Natuurwaarden van het Voorland:

Hierboven een recente foto van het oostelijk deel van het recreatiestrand, met recreanten op het (kruiden en faunarijke) gras. Hiernaast dit zelfde  gras, maar dan in 2016, vol met Parnassia. Deze plant komt voor op de Rode Lijst als één van de plantensoorten voor die in Nederland met uitsterving bedreigd worden en/of beschermd zijn.

In 2016 is er (toen Blaricum aan Zee nog een bedreiging was) een rapport opgesteld door Piet Bakker, mede namens de Vereniging van Vrienden van het Gooi, de KNNV afdeling Gooi, het IVN Gooi en omstreken en de Vogelwerkgroep Het Gooi en Omstreken. Zie hier de volledige versie. Dit rapport is destijds uiteraard aangeboden aan de gemeente Blaricum.

Hieronder een kaartje waarop wordt aangegeven welke natuurwaarden er aanwezig zijn. Slecht voor een heel klein deel (surfstrand west, 3) is aangegeven dat de natuurwaarde gering is.

Upgrade van de natuurtoets door Haskoning, in opdracht van de gemeente Blaricum, januari 2019: Upgrade (naar recreatiegebied) Voorland Stichtsebrug en plaatsing tijdelijk strandpaviljoen. Onderaan het rapport, tabel 7.2, staat dat extra recreatie en daarmee meer honden verstoring van broedvogels geeft en dat kwetsbare graslanden zullen worden betreden. Honden zullen nesten en holen vernielen, fauna doden en (ruige dwerg) vleermuizen worden gestoord in hun vliegroute en paarverblijfplaatsen. Wat het rapport “ enkele relatief kleine werkzaamheden” noemt heeft een immens effect op de recreatie druk.

Natuurwaarden volgens de Provincie

Onderstaande tekst geeft aan welke natuurwaarden de provincie toekent aan het natuurgebied van het voorland. De gesignaleerde overeenkomst met duingebieden is de aanwezigheid van zout, afkomstig uit diepe zandwinningputten in de voormalige Zuiderzee.

Het Voorland aan de oever van het Gooimeer kent door de vele gradiënten een grote rijkdom aan plantensoorten. In de bosjes van het Voorland (N14.03 Haagbeuken en essenbos) groeit o.a. de grote keverorchis en de bossen zijn ook rijk aan paddenstoelen. Een rijke plantengroei is verder vooral aanwezig op het groene strand (N10.02 Vochtig hooiland), maar ook op het recreatiestrand zijn bijzonder soorten aan te treffen (N12.02 Kruiden- en faunarijk grasland). Lidsteng en de uitgestrekte begroeiing van paddenrus duiden op basenrijke omstandigheden (kalkrijk zand). Teer guichelheil, moeraswespenorchis, groenknolorchis, parnassia en moeraskartelblad zijn eveneens soorten van natte en kalkrijke bodems. Er zijn verschillende kale plekken aanwezig met pioniervegetaties met bitterling en duizendguldenkruid. Ook zijn er nog planten aanwezig die wijzen op zilte of brakke omstandigheden zoals moeraszoutgras, ruwe bies, aardbeiklaver en rode ogentroost. Op het groene strand groeit verder het zeer zeldzame vierkantsmos. Er zijn veel overeenkomsten tussen deze vegetaties en de begroeiing van natte kalkrijke duinvalleien in het kustgebied. Een verdere overeenkomst met duingebieden is de rijkdom aan paddenstoelsoorten, waarvan er 15 kenmerkend zijn voor de zogenaamde wasplaten-graslanden. Hiervan zijn 12 soorten nationaal zeldzaam. Ze zijn kenmerkend voor stabiel beheerde schrale graslanden op ongestoorde bodems en in ons land en ook daarbuiten zeer  zeldzaam geworden. Ze zijn beperkt tot het noordoostelijke deel van het recreatiestrand, op het groene strand ontbreken ze.

Potentiële natuurwaarden:
De natuurpotenties van het Voorland aan het Gooimeer worden reeds grotendeels benut. Het is van belang dat het microreliëf en daarbij horende gradiënten in het gebied ongeschonden blijven. Hierdoor wordt het unieke mozaïek aan planten- en paddenstoelengemeenschappen behouden. De toegankelijkheid van deze terreinen vormt tot op heden geen probleem, maar intensivering van het recreatief gebruik (inclusief bebouwing of andere voorzieningen) ten koste van de waardevolle begroeiing is nadrukkelijk ongewenst. Consequent graslandbeheer zonder bemesting of bestrijdingsmiddelen is eveneens een voorwaarde voor behoud en verdere ontwikkeling van de soortenrijke vegetaties.

Plan waterwoningen
toen nog in combinatie met jachthaven